Eolas do dhaltaí

Is é ceann de phríomhthosaíochtaí Choimisiún na Meán ná páistí agus daoine óga a chosaint ar ábhar díobhálach agus mídhleathach ar líne. Tuigimid más rud é go bhfeiceann páiste rud éigin díobhálach ar líne, ní féidir leo gan é a fheiceáil agus is féidir go mbeadh tionchar buan orthu mar gheall ar seo.

Bunaíodh Coimisiún na Meán i mí Márta 2023, agus ó shin i leith, tá rialacha agus dlíthe nua ann chun leanaí a chosaint ó dhíobháil ar líne.  

Féach ar ár bhfíseán chun fios a bheith agat ar na cearta atá agat faoinár gCreat Shábháilteacht ar Líne.  

Chun tuilleadh eolais a fháil faoi na rialacha nua seo agus faoin gcaoi a bhfuil siad ag iarraidh ardáin ar líne a fheabhsú, féach ar leathanach an Chreata Sábháilteachta ar Líne.

Má tá tú buartha faoi rud éigin a chonaic tú ar líne, nó má tá tú ag iarraidh ábhar a thuairisiciú ar líne, féach ar ár leathanach tuairiscithe. Is féidir freisin dul i dteagmháil le hionad comhairle an Choimisiúin trí ríomhphost a sheoladh chuig [email protected]. 

Má tá ceisteanna eile agat faoi cé muid féin nó cad a dhéanamid, féach thíos ár gceisteanna coitianta do dhaltaí. Má tá ceisteanna fós agat, is féidir leat dul i dteagmháil linn ag [email protected] .

Ceisteanna Coitianta do Dhaltaí

Cad iad na cearta atá agam faoi na rialacha nua seo?

Ar an iomlán, mar dhuine óg, tá sé de cheart agat cosaint a fháil ar dhíobháil ar líne. Tá sé de cheart agat ábhar mídhleathach nó díobhálach ar líne a thuairisciú. Ba cheart córais tuairiscithe a bheith so aimsithe agus so úsáidte. Nuair a chláraíonn tú le hardán, ba cheart na Téarmaí agus Coinníollacha a bheith éasca le tuiscint. Mar dhuine óg, tá sé de cheart agat gan fógraí spriocdhírithe ort a fháil agus ba cheart go mbeadh fógraí lipéadaithe go soiléir. Chomh maith leis sin, cuireann na rialacha seo dualgas ar ardáin bearta a dhéanamh ionas nach bhfeiceann tú ábhar díobhálach ar líne ar an gcéad dul síos.

Cad atá i gceist le hábhar mídhleathach nó díobhálach ar líne?

Áirítear le hábhar mídhleathach ar líne ábhar sceimhlitheoireachta, foréigean as cuimse agus ábhar drochúsáide gnéasaí leanaí. Go ginearálta, má tá rud éigin mídhleathach san fhíorshaol, tá sé mídhleathach ar líne freisin. Áirítear le hábhar díobhálach ar líne ibearbhulaíocht, dúshláin chontúirteacha, ábhar a chuireann féinmharú nó féindochar chun cinn, agus ábhar a chuireann neamhoird itheacháin chun cinn.

Nach bhfuil rialacha ann cheana féin in Éirinn maidir leis an spás ar líne? Cad faoi Dhlí Coco?

Tá, tugadh isteach rialacha nua in Éirinn lena gcuimsítear an spás ar líne le blianta beaga anuas. Leagann Dlí Coco (nó an tAcht um Chiapadh, Cumarsáid Dhochrach agus Cionta Gaolmhara 2020) reachtaíocht síos maidir le comhroinnt íomhánna dlúthphearsanta ar líne agus cibearbhulaíocht mhailíseach. 

Cad a tharlóidh má fheicim aon chuid den ábhar díobhálach nó mídhleathach seo ar líne? Cad a dhéanfaidh mé?

Ní mór duit an t-ábhar seo a thuairisciú ar an ardán ina bhfaca tú den chéad uair é. Cuireann na rialacha nua iallach ar ardáin ábhar mídhleathach a bhaint anuas agus é a dhéanamh éasca duit é a thuairisciú. D’fhéadfadh próiseas atá beagán difriúil leis an bpróiseas a bhaineann le hábhar díobhálach a thuairisciú, a bheith ag teastáil chun ábhar mídhleathach a thuairisciú – is féidir go mbeidh ort na dlíthe a sháraíonn an t-ábhar i do thír a leagan amach. 

An bhfuil feidhm ag na rialacha seo maidir le gach ardán ar an idirlíon?

Níl. Tá feidhm ag an nGníomh um Sheirbhísí Digiteacha (DSA) maidir le VLOPanna (ardáin an-mhór ar líne m.sh. Facebook, Instagram, X, Linkedin) nó VLOSEnna (innill chuardaigh an-mhór ar líne amhail Google, Bing) atá lonnaithe in Éirinn. Tá os cionn 45 milliún usáideoir ag na VLOPanna agus VLOSEnna san Aontas Eorpach. Tá roinnt oibleagáidí faoi na rialacha seo ar ardáin agus innill chuardaigh ardáin nach bhfuil 45 milliún úsáideoir acu freisin. 

Baineann an Cód Sábháilteachta Ar Líne (OSC) le hardáin comhroinnte físeán atá bunaithe in Éirinn – is iad sin YouTube, TikTok, Facebook, Instagram, Reddit, Tumblr, Pinterest, LinkedIn, Udemy agus X. Tá feidhm ag an Rialachán maidir le hÁbhar Sceimhlitheoireachta ar Líne (TCOR) maidir le soláthraithe seirbhíse óstála (HSPanna). Chun tuilleadh eolais a fháil ar na dlíthe éagsúla seo, féach míniú ar an reachtaíocht.  

Cad faoi bhréagaisnéis? Tá sé sin díobhálach, ach níl sé mídhleathach. An féidir liom é seo a thuairisciú?

Tugann roinnt ardán deis duit bréagaisnéis a thuairisciú. Ní gá d’ardáin postálacha a bhaint mar gheall ar bhréagaisnéis. D’fhéadfadh go mbeadh ábhar ar an idirlíon nach bhfuil fíor, nach n-aontaíonn tú leis nó nach dtaitníonn leat, ach ní fhágann sé sin go mbainfear an t-ábhar seo den idirlíon má dhéanann tú é a thuairisciú. Mura bhfuil an t-ábhar mídhleathach nó muna théann sé i gcoinne Théarmaí agus Choinníollacha an ardáin, ní dócha go mbainfear é.  
Tá sé tábhachtach labhairt le duine fásta iontaofa faoi cheisteanna nó faoi bhuairt atá agat faoi a bheith ar líne. Má theastaíonn cúnamh uait chun a mheas cé acu atá nó nach bhfuil an t-eolas a fheiceann tú ar líne cruinn, féach ar ár suíomh gréasáin Bíodh Tuiscint Agat ar na Meáin. Treoraíonn sé chuig d’eagraíochtaí seiceála fíricí thú.

Cad a dhéanfaidh mé más rud é nach dtarlaíonn aon rud tar éis dom an t-ábhar mídhleathach/díobhálach seo a thuairisciú? Cad a dhéanfaidh mé ansin? 

Mura bhfuil aon bhealach ann chun an t ábhar seo a thuairisciú, nó mura fhreagraíonn an t-árdan do thuairisc i mbealach tráthúil ag míníú an fáth gur bhain nó nár bhain siad an t-ábhar ón árdán, is é do cheart é seo a thuairiciú do Choimisiún na Meán.

Cad a tharlóidh má thuairiscím do Choimisiún na Meán?

Má dhéanann tú tuairisc do Choimisiún na Meán, cuirfear roinnt ceisteanna ort ionas gur féidir lenár bhfoireann an tsaincheist a fhiosrú. Uaireanta, ní hé Coimisiún na Meán an eagraíocht ceart chun cabhrú leat agus d’fhéadfaí go n-atreorófar tú chuig eagraíocht eile ar féidir cabhrú leat.   Tabhair faoi deara – níl sé de chumhacht ag Coimisiún na Meán ábhar mídhleathach a bhaint anuas láithreach ón idirlíon. Mar sin féin, má fhaighimid amach go bhfuil ardán ag sárú na rialacha go córasach, is féidir linn imscrúdú a thosú. Má chinneann an t-imscrúdú seo gur bhris an t-ardán na rialacha, is féidir linn fíneálacha suntasacha a ghearradh. Féach ar ár ndlíthe éagsúla ar leathanach an Chreata Sábháilteachta Ar Líne.

Eolas do dhaltaí

Ceisteanna Coitianta do Dhaltaí

Sa chuid seo: