Léiríonn torthaí an tsuirbhé go bhfuil éileamh ar níos mó ábhair Ghaeilge

Deir thart ar naonúr as deichniúr de mhuintir na Gaeltachta agus dhá thrian de muintir na Galltachta gur mhian leo níos mó ábhair i nGaeilge a fheiceáil ar an teilifís. Dúirt duine as cúigear go raibh sé éasca theacht ar ábhar a thaitnigh leo.

D’fhoilsigh Coimisiún na Meán inniu (an 17 Mí na Nollag) torthaí an tsuirbhé a rinneadh ar an nGaeilge sna Meáin. Chuathas i mbun an tsuirbhé seo chun eolas a charnadh le haghaidh Athbhreithniú leathan, atá ar siúl faoi láthair, mar gheall ar sheirbhísí agus ábhar i nGaeilge sna meáin i gcoitinne.Dúirt duine as cúigear, a ghlac páirt sa suirbhé,  go raibh sé éasca theacht ar ábhar a thaitnigh leo sna meáin Gaeilge.

Nuair a fiafraíodh díobh mar gheall ar na cineálacha ábhair Ghaeilge ar mhian leo a fheiceáil nó a chloisteáil a thuilleadh, dúirt trí cheathrú (75%) de lucht féachana na Gaeltachta go raibh níos mó cláracha faisnéise á lorg acu, agus tá 69% den lucht féachana náisiúnta ag lorg breis cláracha ceoil. Anuas air sin, féachann 95% de lucht féachana na Gaeltachta ar TG4 agus bíonn 89% díobh seo ag féachaint air gach seachtain.

Reáchtáladh an suirbhé seo i mí Meithimh agus i mí Iúil 2024, agus fuarthas aiseolas ó thart ar 1,200 duine os cionn 18 mbliana as lucht féachana Gaeltachta agus Galltachta. Scrúdaíodh caidreamh poiblí, roghanna, agus tuiscintí maidir le tábhacht agus éifeacht na meán Gaeilge, ar an teilifís, ar an raidió agus sna meáin chlóite agus ar líne.

Dúirt Rónán Ó Domhnaill, An Coimisinéir um Fhorbairt na Meán i gCoimisiún na Meán: “Is léir ó thorthaí an tsuirbhé seo go bhfuil an pobal ag éileamh níos mó ábhair Ghaeilge ar ardáin na meán uile in Éirinn.  Tugann siad le fios nach bhfuil aon easpa ar an dea-thoil i leith na Gaeilge ach go bhfuil gá leis na meáin a fhorbairt a thuilleadh chun tacú le lucht labhartha na Gaeilge agus leo siúd ar mhian leo an teanga a fhoghlaim. Tá Coimisiún na Meán meáite ar na meáin i gcoitinne a fhorbairt ar shlí inbhuanaithe agus ionchuimsitheach inar féidir leis an bpobal go léir a bheith páirteach iontu. Ina theannta sin, is mian linn ní hamháin go ndéanfadh na meáin chéanna léiriú fírinneach ar an tsochaí ach go ndéanfaidís í a mhúnlú freisin. Gné amháin atá i gceist leis an Suirbhé ar an nGaeilge sna Meáin den obair fhairsing atá ar bun againn chun Athbhreithniú leathan a dhéanamh ar na meáin in Éirinn i gcoitinne agus tugann an suirbhé seo comhthéacs tábhachtach dúinn maidir leis an rogha ábhair ar mhian leis an lucht féachana a fheiceáil agus a chloisteáil.”

Léirítear sa suirbhé freisin an t-éileamh nach beag atá ar chláracha ealaíon agus cultúrtha as Gaeilge (a dtacaíonn 61% den lucht féachana náisiúnta leo chomh maith le 65% den lucht féachana Gaeltachta) agus ar chláracha nuachta as Gaeilge (a dtacaíonn 57% den lucht féachana náisiúnta leo chomh maith le 70% den lucht féachana Gaeltachta).

Ó bunaíodh Coimisiún na Meán i mí Márta 2023, cuireadh tuairim is €11.9 milliún ar fáil faoin scéim Fuaime agus Físe chun tacú le cláracha Gaeilge agus dátheangacha. Níos túisce i mbliana, sheol An Coimisiún scéimeanna iriseoireachta nua, ar nós na Scéime Tuairiscithe Daonlathais Áitiúil agus na Scéime Tuairiscithe Cuairteanna, mar thaca díreach le hiriseoireacht a chur ar fáil don phobal áitiúil atá iontach agus iontaofa. Cuirtear suas le €1.5 milliún ar fáil sna Scéimeanna a bhaineann le tuairisciú na Gaeilge.

Beidh an Suirbhé seo ar na Meáin Ghaeilge mar bhonn eolas don Athbhreithniú leathan atá ar siúl faoi láthair mar gheall ar sheirbhísí agus ábhar na meán Gaeilge. Bainfear leas as chun caidreamh breise a dhéanamh le páirtithe leasmhara agus le baill éagsúla den lucht féachana. Táthar ag suil go ndéanfar scrúdú ar chineálacha uile na meán chun cur le saol fónta na meán Gaeilge i gcoitinne.

Cuireann Coimisiún na Meán deireadh leis an moratóir craolacháin le haghaidh clúdach toghcháin

Tagann Treoir Uasdátaithe in ionad Moratóra le Ceanglas Cúraim Bhreise le haghaidh craoltóirí le linn Thréimhse Chriticiúil an Toghcháin

D’fhógair Coimisiún na Meán inniu go dtagann Ceanglas Cúraim Bhreise le haghaidh craoltóirí le linn Thréimhse Chriticiúil an Toghcháin in ionad an Mhoratóra Craolacháin, atá i bhfeidhm ó 1997 i leith. Rinneadh an cinneadh sin i ndiaidh do Choimisiún na Meán athbhreithniú a dhéanamh ar an Moratóir, próiseas a thosaigh i mí Feabhra den bhliain seo. Áiríodh leis an athbhreithniú sin iniúchadh ar thréimhsí ciúnais na dtoghchán i dtíortha eile, suirbhé ar dhearcthaí a rinneadh le Ipsos B&A, agus comhairliúchán poiblí.


Éilíonn an Ceanglas Cúraim Bhreise nua, rud a thagann in ionad an Mhoratóra Craolacháin, go léireodh craoltóirí cúram breise le linn na tréimhse 24 uair an chloig roimh oscailt na stáisiún vótála agus le linn na tréimhse vótála. Tugtar Tréimhse Chriticiúil an Toghcháin air seo. Le linn Thréimhse Chriticiúil an Toghcháin, ba cheart do chraoltóirí fíor-chúram a léiriú i láimhseáil aon eolas a bhaineann leis an toghchán agus eolas a chreideann siad, nó a bhfuil cúis acu a chreidiúint, a bheith scaipthe leis an aidhm vótálaithe a chur amú nó ar míthreoir nó gur dócha go gcuirfeadh sé vótálaithe amú nó ar míthreoir. Tá cur chun feidhme an cheanglais cúraim bhreise seo faoi rogha eagarthóireachta an chraoltóra. Mar chuid de sin d’fhéadfadh sé go mbréagnódh na Craoltóirí na míthuiscintí nó go gceartóidís míthuiscintí a eascraíonn as eolas míthreorach.


Ag labhairt faoi fhoilsiú na dTreoirlínte, dúirt an Coimisinéir Craoltóireachta agus Físeáin ar Éileamh de chuid Choimisiún na Meán, Aoife MacEvilly: “Is tosaíocht de chuid Choimisiún na Meán tírdhreach meán a bheith ann a thacaíonn leis an daonlathas agus le luachanna daonlathacha, atá mar bhonn faoin dioscúrsa sibhialta agus a laghdaíonn tionchar na bréagaisnéise. Le linn tréimhsí toghcháin, bíonn ról fíorthábhachtach ag craoltóirí ar fud na hÉireann maidir le heolas a chur ar fáil don phobal faoi shaincheisteanna agus iarrthóirí a bhaineann leis an bhfeachtas toghcháin.


De réir Thuarascáil bhliantúil Reuters ar an nuacht dhigiteach, a foilsíodh i mí an Mheithimh agus atá maoinithe ag Coimisiún na Meán, tá go leor muiníne ag muintir na hÉireann sa nuacht i gcomparáid le tíortha eile. Tuigimid an mhuinín a chuireann lucht féachana agus éisteachta na hÉireann i gcraoltóirí agus léiríonn ár gcur chuige i leith an mhoratóra tírdhreach athraitheach na meán in Éirinn.


I mbliana, díreofar anseo i gCoimisiún na Meán ar na toghcháin agus sláine na dtoghchán thar aon ní eile. Taobh leis an gcur chuige breise nua i leith cúraim le haghaidh craoltóirí, a luaithe a dheimhnítear dáta toghcháin, beimid ag foilsiú eolais le haghaidh iarrthóirí toghcháin maidir lenár ról i dtaca leis an gcraolachán agus rialúchán na sábháilteachta ar líne, agus conas is féidir linn cuidiú leo, in éineacht lenár dtreoirlínte do chraoltóirí. Beimid i dteagmháil le hardáin ar líne freisin maidir lena gcuid ullmhúchán do na toghcháin, le cinntiú go n-imríonn siad a ról chun sláine na dtoghchán a dhearbhú agus chun a chinntiú gur féidir le daoine fud fad na hÉireann roghanna saora, córa agus feasacha a dhéanamh maidir lena vóta a chaitheamh.”


Ba cheart do chraoltóirí cúram breise a ghlacadh le cinntiú nach n-imríonn tuairimí a léiríonn rannpháirtithe clár aon tionchar ar phróiseas an toghcháin trí nithe bréagacha nó míthreoracha a mhaíomh i dtaca le nósanna imeachta an toghcháin. Iarrtar ar chraoltóirí chomh maith gan tuairisc a dhéanamh ar phobalbhreitheanna díreach tar éis vótála nó le linn uaireanta vótála.


Beidh an cur chuige nua le feiceáil sna Treoirlínte Maidir le Clúdach Craolacháin Toghchán de chuid Choimisiún na Meán, a fhoilseofar go gairid tar éis fhógairt an chéad dáta toghcháin eile. Tugtar treoir agus comhairle do chraoltóirí sna Treoirlínte maidir le conas is féidir cothroime, oibiachtúlacht agus neamhchlaontacht a bhaint amach ina gclúdach ar thoghcháin.

Tá Babhta 55 De Scéim Mhaonaithe Craolacháin Fuaim & Fís Oscailte

Tá buiséad táscach de €6.4m ar fáil faoin mBabhta seo.

D’oscail Coimisiún na Meán Babhta 54 den Scéim Mhaoinithe Craolacháin Fuaim & Fís inniu (15.10.2024).  Cuireann an Coimisiún fáilte roimh iarratais ar mhaoiniú ó chraoltóirí agus léiritheoirí neamhspleácha chun tacú le táirgeadh ábhar craolta atá luachmhar ó thaobh an chultúir de, lena n-áirítear ábhar i nGaeilge. 

Tá buiséad táscach de €6.4m ar fáil faoin mBabhta seo. Tagann €1m den mhéid seo mar mhaoiniú ón Státchiste a ghnóthaigh An tAire Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán, Catherine Martin TD. 

Féadfaidh iarratasóirí ionchasacha teacht ar na Treoracha agus Foirmeacha ábhartha do Bhabhta 55 trí na naisc thíos. Ní mór gach iarratas a chur isteach trí www.cnamonline.ie

Doiciméadú Iarratais Teilifíse 

Babhta 55 Treoir Teilifíse d’Iarratasóirí

Babhta 55 Foirm Iarratais Teilifíse

Doiciméadú Iarratais Raidió 

Babhta 55 Treoir Raidió d’Iarratasóirí

Babhta 55 Foirm Iarratais Raidió

Dúnfar an Babhta ar 12 meán lae géar ar 28 Samhain 2024.  

Reáchtálfaidh an Coimisiún seimineáir ar leith d’iarratasóirí ionchasacha Raidió agus Teilifíse. 

Cláraigh anseo le do thoil chun freastal ar sheimineár iarratasóra ag 11rn ar an 22 Deireadh Fómhair 2024. 

Deimhníonn Coimisiún na Meán an chéad Chomhlacht um Réiteach Díospóidí Lasmuigh den Chúirt

Inniu, an 08.10.2024, d’fhoilsigh Coimisiún na Meán sonraí maidir le deimhniúchán Ionad Eorpach um Achomhairc (ACE) mar chomhlacht um Réiteach Díospóidí Lasmuigh den Chúirt (Comhlacht ODS). Faoin nGníomh um Sheirbhísí Digiteacha, d’fhéadfadh comhlachtaí a bhunaítear in Éirinn iarratas ar dheimhniúchán mar Chomhlacht ODS a chur faoinár mbráid.

Is féidir le comhlacht ODS cabhrú le húsáideoirí ar líne díospóidí maidir le hardáin ar líne a réiteach, lena n-áirítear gearáin nár réitíodh trí chóras inmheánach um láimhseáil gearán de chuid ardáin ar líne. Níl cinntí na gcomhlachtaí ODS ceangailteach.

Bronnadh deimhniúchán ar ACE, comhlacht atá cláraithe in Éirinn, ar feadh tréimhse cúig bliana, ón 26 Meán Fómhair 2024 go dtí an 26 Meán Fómhair 2029. Is ionann an réimse saineolais faoina mbronntar an deimhniúchán agus tabhairt isteach agus forfheidhmiú téarmaí agus coinníollacha i leith ardáin ar líne.

Chun deimhniúchán a fháil mar chomhlacht ODS ní mór don iarrthóir na coinníollacha seo a leanas, mar a leagtar amach iad in Airteagal 21 den Ghníomh, a chomhlíonadh.

  • Neamhchlaontacht agus neamhspleáchas, lena n-áirítear neamhspleáchas ar bhonn airgeadais de, maidir le soláthraithe ardán ar líne agus faighteoirí na seirbhíse.
  • Saineolas maidir le hábhar mídhleathach, nó maidir le tabhairt isteach agus forfheidhmiú téarmaí agus coinníollacha i leith ardáin ar líne.
  • Luach Saothair, lena gceanglaítear go dtugtar luach saothair do chomhaltaí an chomhlachta ODS ar bhealach nach bhfuil nasctha le toradh an nós imeachta;
  • Inrochtaineacht, lena gceanglaítear go bhfuil rochtain éasca ar an díospóid ODS, trí theicneolaíocht cumarsáide leictreonaí agus déantar foráil ann maidir leis an bhféidearthacht réiteach díospóidí a thionscnamh agus doiciméid tacaíochta riachtanacha a chur isteach ar líne.
  • Réiteach tapa éifeachtúil díospóide, lena gceanglaítear go bhfuil sé ar chumas an chomhlachta ODS díospóidí a réiteach ar bhealach tapa, éifeachtúil agus costéifeachtach agus i dteanga oifigiúil amháin de chuid institiúidí an Aontais ar a laghad;
  • Rialacha soiléire agus cothroma, lena gceanglaítear go réitítear an díospóid ODS i gcomhréir le rialacha nós imeachta soiléire agus cothroma atá inrochtana go héasca agus go poiblí.

Is féidir tuilleadh eolais maidir leis an bpróiseas deimhniúcháin do Chomhlacht ODS, lena n-áirítear cáipéis treorach agus foirm iarratais, a fháil ar ár leathanach um threoir tionscadail.

Tá tuairimí á lorg ag Coimisiún na Meán ar úsáid an mhoratóra chraolacháin le linn toghcháin agus reifrinn sa todhchaí

Leagtar amach roghanna féideartha do thodhchaí an mhoratóra sa chomhairliúchán poiblí

Inniu (07.08.24), d’oscail Coimisiún na Meán comhairliúchán poiblí ar thodhchaí an mhoratóra craolacháin. Faoi láthair, cuirtear leis an moratóir toirmeasc ar chúrsaí toghcháin agus reifrinn a phlé ar mheáin chraolta ó 2i.n. ar an lá roimh an toghchán nó reifreann go dtí go ndúntar an vótáil ar lá na vótála.

Ní bhaineann an moratóir le cineálacha eile meán, amhail meáin chlóite nó ar líne, agus ní cheadaítear faoin reachtaíocht na cineálacha meán seo a chur san áireamh in aon mhoratóir.

Tá Coimisiún na Meán ag cur cúig phríomhrogha chun cinn lena mbreithniú:

  1. An moratóir a fhágáil mar atá sé
  2. Fad an mhoratóra a leasú
  3. Na cineálacha tuairiscithe craolacháin atá san áireamh faoin moratóir a athrú
  4. Athchóiriú a dhéanamh ar an oibleagáid atá ar chraoltóirí mar oibleagáid dhearfach chun cúram ar leith a fheidhmiú i dtaobh saincheisteanna a bhaineann le toghcháin agus reifrinn
  5. Deireadh iomlán a chur leis an moratóir.

Tá an comhairliúchán poiblí mar chuid d’athbhreithniú leanúnach Choimisiún na Meán ar an moratóir craolacháin, ina ndearnadh teagmháil le craoltóirí agus páirtithe polaitíochta, agus ina ndearnadh taighde ar thuairimí an phobail chomh maith. Is é aidhm an Choimisiúin deireadh a chur leis an athbhreithniú, lena n áirítear aon athruithe is gá a dhéanamh ar an moratóir, faoi dheireadh mhí Dheireadh Fómhair 2024.

Áiríodh an moratóir ar dtús i dtreoirlínte craolacháin do Thoghchán an Uachtaráin, 1997, tráth a raibh teilifís agus raidió ina bpríomhfhoinsí nuachta. Ba iad bunchuspóirí an mhoratóra tréimhse machnaimh a thabhairt do vótálaithe roimh dóibh a gcuid vótaí a chaitheamh, agus chun a chinntiú nach gcuirfí faisnéis nua nó mífhaisnéis nua i láthair na vótálaithe ag an nóiméad deireanach nuair a bhí sé ró-dhéanach chun é a mheas nó a phlé i gceart. Leis an méadú ar úsáid foinsí nuachta ar líne, ní mór athmheasúnú a dhéanamh ar leas an mhoratóra.

Dúirt Coimisinéir Craolacháin agus Físeáin ar Éileamh de chuid Choimisiún na Meán, Aoife MacEvilly: “Anois an t am ceart a mheas an bhfuil gá le hathruithe ar an moratóir craolacháin maidir le tuairisciú ar reifrinn agus toghcháin. Cibé áit a dtagann daoine ar a gcuid nuachta, tá sé tábhachtach go bhfuil siad in ann teacht ar thuairisciú ábhartha, eolach, agus neamhchlaonta a bhféadtar muinín a chur ann. Is eol dúinn go dtéann níos mó agus níos mó daoine ar líne chun teacht ar a gcuid nuachta, bíodh sé ar shuíomh gréasáin nuachta nó ar na meáin shóisialta, ach maidir le nuacht faoi thoghcháin, is foinse thábhachtach nuachta fós iad craoltóirí do go leor daoine.

Táimid ag tnúth le dearcthaí an phobail a chloisteáil maidir leis an moratóir agus tá sé ar intinn againn cinneadh a dhéanamh roimh dheireadh mhí Dheireadh Fómhair i leith leanúint leis an moratóir, an moratóir a athrú nó an moratóir a bhaint”.

an comhairliúchán poiblí ar oscailt anois. Is é an Céadaoin 4 Meán Fómhair 2024 an dáta deiridh a nglacfar le hiarratais.