Nós imeachta

An próiseas gearán

Faoi alt 48 de na hAchtanna um Rialáil Craolacháin agus Meán Eile, 2009 agus 2022, féadfaidh duine gearán a dhéanamh le Coimisiún na Meán gur mainníodh na ceanglais a bhaineann leis na dualgais thíos a chomhlíonadh:

• díobháil, cion, gríosú agus údarás an Stáit;  
• príobháideachas; 
• nuacht agus cúrsaí reatha;  
• fógraíocht;  

nó cód nó riail seirbhíse meán.

Tá sé d’oibleagáid ar chraoltóirí agus ar sholáthraithe seirbhíse meán breithniú cuí agus leordhóthanach a dhéanamh ar ghearáin a dhéantar i scríbhinn agus a bhaineann le mainneachtain líomhnaithe na dualgais reachtúla thuasluaite, cóid seirbhíse meán agus/nó rialacha seirbhísí meán a chomhlíonadh. Tá sé seo ar choinníoll go bhfuil an gearán déanta tráth nach déanaí ná 30 lá tar éis:  

1. i gcás ina mbaineann an gearán le craoladh amháin, dáta an chraolta; 
2. i gcás ina mbaineann an gearán le dhá chraoladh neamhghaolmhara nó níos mó, dáta an chraolta is luaithe de na craoltaí sin, nó dáta an chraolta is luaithe díobh; 
3. i gcás ina mbaineann an gearán le dhá chraoladh ghaolmhara nó níos mó a ndéantar dhá cheann ar a laghad díobh ar dhátaí éagsúla, an dáta is déanaí de na dátaí sin nó an dáta is déanaí díobh; nó 
4. i gcás ina mbaineann an gearán le hábhar cláir a chuirtear ar fáil ar sheirbhís meán closamhairc ar éileamh, an dáta ar scoir an t-ábhar cláir de bheith ar fáil ar an tseirbhís meán closamhairc ábhartha ar éileamh. 

Ba cheart do Choimisiún na Meán breithniú a dhéanamh ar ghearán laistigh de 60 lá oibre tar éis glacadh leis.  

Gearáin leis an gcraoltóir/soláthraí seirbhíse meán

Molaimid do ghearánaigh a ngearán a dhéanamh leis an gcraoltóir nó leis an soláthraí seirbhíse meán closamhairc ar éileamh ar an gcéad dul síos lena bhreithniú i gcomhréir leis an gCód Cleachtais maidir le Gearáin a Láimhseáil (féach thíos). Creidimid gurb é seo an bealach is tapúla do ghearánaí freagra agus réiteach féideartha a fháil ar a ngearán. 

Mar sin féin, is féidir linn glacadh le gearáin go díreach ar iarratas ón ngearánaí nó nuair a mheasaimid gur cuí sin. 

Gearáin a chur faoi bhráid Choimisiún na Meán

Mura bhfuil gearánaí sásta leis an bhfreagra a tugadh ar a ghearán nó mura bhfaigheann sé nó sí freagra laistigh den tréimhse ama a shonraítear sa Chód Cleachtais, is féidir an gearán a chur ar aghaidh chugainn. Ba cheart gearáin a chur ar aghaidh tráth nach déanaí ná 14 lá ó dháta an fhreagra nó ón uair a bhí freagra dlite mura bhfuarthas aon ghearán.  Mar sin féin, is féidir linn glacadh le hatreoruithe déanacha ar bhonn cás ar chás má mheasaimid nach raibh an mhoill míréasúnta. 

Nuair a fhaighimid gearán, cuirfimid in iúl don chraoltóir nó don soláthraí seirbhíse meán go bhfuil gearán faighte againn agus iarrfaimid go gcuirfí na taifeadtaí ábhartha isteach. 

Cinneadh

Déanann Coimisiún na Meán athbhreithniú ar an ábhar gearáin ábhartha a fhaightear agus féadfaidh sé tuilleadh faisnéise a iarraidh ar an ngearánach agus/nó ar an gcraoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh de réir mar is gá chun an gearán a bhreithniú.  D’fhéadfaimis comhairle agus/nó saineolas a lorg freisin ó choiste comhairleach agus/nó ó shaineolaí ábhair de réir mar a mheastar go bhfuil gá leis chun bonn eolais a chur faoinár gcinneadh maidir le gearán.   

Déantar breithniú ar ghearán ag cruinniú den Choimisiún (is é seo an grúpa de na seisear Coimisinéirí atá againn, a thagann le chéile chun cruinniú le chéile agus príomhchinntí a dhéanamh). Déanann an Coimisiún an t-ábhar gearáin ábhartha a mheas agus cinneann sé ceann de na nithe seo a leanas a dhéanamh:

1. é a tharchur chuig an gcraoltóir ábhartha nó chuig an soláthraí físeáin ar éileamh lena láimhseáil faoina Chód Cleachtais maidir le Gearáin a Láimhseáil;   
2. é a dhiúltú (in imthosca áirithe), nó, mura ndéantar ceachtar acu sin;
3. an gearán a tharchur chuig duine údaraithe lena bhreithniú le haghaidh fiosrúcháin. 

Critéir chinnteoireachta

Cuireann an Coimisiún na critéir seo a leanas i bhfeidhm agus a chinneadh á dhéanamh aige. 

Gearán a chur faoi bhráid an chraoltóra nó an tsoláthraí físeáin ar éileamh: 

• cé acu a rinneadh nó nach ndearnadh an gearán leis an gcraoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh ar an gcéad dul síos;  
• cé acu a thug nó nár thug an freagra ón gcraoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh ar an ngearán aghaidh go sásúil ar an sárú líomhnaithe ar chaighdeáin nó ar cheanglais sa ghearán; agus/nó 
• aon tosca eile a mheasann an Coimisiún a bheith iomchuí. 

Gearán a dhiúltú

Féadfar a mheas go bhfuil gearán suaibhreosach, cráiteach nó nach ndearnadh é de mheon macánta, más rud é, i dtuairim an Choimisiúin, go gcomhlíonann sé aon cheann de na critéir seo a leanas:

• gurb ionann an gearán agus mí-úsáid a bhaint as an bpróiseas gearáin;  
• níl an gearánach ag gníomhú bona fide;
• is léir go bhfuil an gearán neamh-inbhuanaithe nó go bhfuil fiúntas in easnamh ann;  
• go ndéantar an gearán chun críche seachas substaint an ghearáin de réir dealraimh (ar chúis folaigh);  
• go bhfuil an gearán dothuigthe;  
• gurb ionann, ó thaobh substainte de, an gearán agus gearán a ndearna an Coimisiún cinneadh ina leith roimhe sin;  
• go bhfuil an gearánach ag féachaint le gearán ar léir nach bhfuil sé míthaitneamhach a shaothrú agus/nó tá sásamh atá neamhréadúil go follasach nó toradh míréasúnta á lorg aige;  
• go bhfuil an gearánach ag féachaint le gearán a d’fhéadfadh a bheith fiúntach a shaothrú ar bhealach atá míréasúnta go follasach;  
• gur mhainnigh an gearánach, gan cúis mhaith, comhoibriú agus/nó iarrataí nó ceanglais réasúnacha an Choimisiúin a chomhlíonadh; agus/nó 
• aon imthosca eile ina bhféadfaidh an Coimisiún a chinneadh go bhfuil gearán suaibhreosach, cráiteach nó gan a bheith déanta de mheon macánta.  

Féadfar a mheas go bhfuil ábhar gearáin fánach más rud é, i dtuairim an Choimisiúin, go gcomhlíonann sé aon cheann de na critéir seo a leanas: 

• gur féidir a rá go bhfuil na saincheisteanna a bhfuil gearán á dhéanamh ina leith neamhábhartha;  
• gur féidir na saincheisteanna a bhfuil gearán á dhéanamh ina leith a laghdú ar leibhéal teicniúlachta nó neamhshubstaintiúlachta amháin;  
• go n-eascraíonn an tsaincheist is ábhar don ghearán de bhua neamh-chomhlíonadh teicniúil nó íosta amháin;  
• gur féidir na saincheisteanna a ndearnadh gearán ina leith a shaintréithriú mar mhainneachtain neamhshuntasach ceanglas a chomhlíonadh;  
• má tá an gearán bunaithe ar mhainneachtain foirme seachas ar mhainneachtain substainte;  
• gur beag na hiarmhairtí a eascraíonn as sárú agus/nó nach bhfuil aon díobháil ann a eascraíonn as an sárú; agus/nó
• aon imthosca eile ina gcinneann an Coimisiún ábhar gearáin a bheith fánach.

Is féidir a mheas go bhfuil gearán réitithe go héifeachtach más rud é, i dtuairim an Choimisiúin, go bhfuil an gearánach sásta gur tugadh aghaidh ar na hábhair a ardaíodh ina ghearán agus gur réitíodh iad agus nach mian leis an ngearánach leanúint leis an ngearán a thuilleadh.

Ní dhearnadh an gearán i scríbhinn chuig an gCoimisiún de réir na dtréimhsí ama reachtúla. 

Gearán a tharchur chuig duine údaraithe lena bhreithniú le haghaidh fiosrúcháin

Ceanglaítear ar an gCoimisiún gearán a tharchur chuig duine údaraithe lena bhreithniú le haghaidh fiosrúcháin má chinneann sé gan é a tharchur ar ais chuig an gcraoltóir nó chuig an soláthraí físeáin ar éileamh nó mura bhfuil aon fhorais ann chun an gearán a dhiúltú.  Is féidir le ‘duine údaraithe’ a bheith ina Choimisinéir nó ina bhall sinsearach d’fhoireann Choimisiún na Meán atá údaraithe ag an gCoimisiún chun cinntí a dhéanamh ar cheart fiosrúchán a dhéanamh ar sháruithe amhrasta ar chaighdeáin reachtúla agus/nó rialála a eascraíonn as gearáin.

Ní hionann tarchur chuig duine údaraithe agus léiriú ar cibé acu a mheasann nó nach measann an Coimisiún go bhfuil cúis amhrais ann go ndearnadh sárú ar chaighdeáin reachtúla nó rialála. Is é sin an méid a chinneann an duine údaraithe.

Féadfaidh an duine údaraithe a chinneadh:

• nach bhfuil aon chúis amhrais ann go ndearnadh sárú agus an cás a dhúnadh,
• go bhfuil cúis amhrais ann maidir le sárú ach go bhféadfar é a réiteach trí idirchaidreamh leis an gcraoltóir iomchuí nó leis an soláthraí VOD iomchuí, nó
• go bhfuil cúis amhrais ann go ndearnadh sárú agus gur gá fiosrúchán a dhéanamh ina leith.

Gan aon sárú amhrasta

Má dhéanann an duine údaraithe cinneadh nach bhfuil aon chúis amhrais ann go ndearnadh sárú ar chaighdeáin reachtúla nó rialála, tabharfaidh an duine údaraithe fógra don chraoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh faoin gcinneadh. Tugaimid fógra freisin don ghearánach faoin gcinneadh agus nuashonraímid an fógra foilsithe faoin gcinneadh gearáin ar ár suíomh gréasáin.

Sárú amhrasta a fhéadfar a réiteach go neamhfhoirmiúil

Tá meicníocht neamhfhoirmiúil curtha ar fáil againn chun sáruithe amhrasta ar chaighdeáin reachtúla agus/nó rialála a réiteach, nuair is cuí agus nuair is féidir é a réiteach lasmuigh de ghníomh forfheidhmithe foirmiúil. Fágann sé sin gur féidir úsáid chomhréireach a bhaint as ár n-acmhainní agus ár gcumhachtaí rialála. I gcás ina gcinnfidh duine údaraithe go sealadach go bhféadfadh cúis amhrais ann go ndearnadh sárú ar chaighdeáin, tabharfaidh an duine údaraithe fógra don chraoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh faoin gcinneadh sealadach sin agus faoi na cúiseanna atá leis. Tugtar deis don chraoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh aighneacht a dhéanamh i ndáil leis an gcinneadh sealadach, lena bhféadfaí bearta beartaithe a áireamh chun an sárú amhrasta a leigheas agus chun a chinntiú nach dtarlóidh sé arís má ghlacann an craoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh leis an gcinneadh sealadach. Breithníonn an duine údaraithe aon aighneacht a dhéanann an craoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh agus cinneann sé cé acu a thionscnófar nó nach dtionscnófar fiosrúchán.

I gcás ina gcinnfidh an duine údaraithe gan fiosrúchán a dhéanamh ar bhonn bearta feabhais a thairg an craoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh a chur chun feidhme, tabharfaidh an duine údaraithe fógra don chraoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh faoin gcinneadh sin agus faoi na cúiseanna atá leis. Tugaimid fógra freisin don ghearánach faoin gcinneadh agus nuashonraímid an fógra foilsithe faoin gcinneadh gearáin ar ár suíomh gréasáin.

Déanfaimid monatóireacht ar chur i bhfeidhm aon bheart feabhais a thairgeann an craoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh. Mura gcuirtear bearta feabhais i bhfeidhm gan cúis mhaith gan déanamh amhlaidh, ní osclófar an gearán arís, ach taifeadfar é chun breithniú a dhéanamh ar aon ghearáin nó sáruithe amhrasta amach anseo ag an gcraoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh sin.

Sárú amhrasta agus cinneadh fiosrúchán a dhéanamh

Má chinneann an duine údaraithe go bhfuil cúis amhrais ann gur sáraíodh caighdeáin reachtúla agus/nó rialála agus go bhfuil údar le fiosrúchán, ceapfaidh an duine údaraithe oifigeach údaraithe chun tabhairt faoi fhiosrúchán agus ullmhóidh sé nó sí téarmaí tagartha don fhiosrúchán. Tá na bearta seo mar chuid de phróiseas ar leithligh ón bpróiseas Láimhseála Gearán. Is féidir leis an gcraoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh a bheith ag súil go bhfaighidh sé fógra foirmiúil faoin gcinneadh fiosrúchán a dhéanamh mar chuid den phróiseas fiosrúcháin ar leithligh seo.

Sa chás gurb é an cinneadh fiosrúchán a dhéanamh ar shárú amhrasta, is gnách go dtugaimid fógra don ghearánaí faoin gcinneadh ach amháin má mheasaimid go bhfuil sé míchuí é sin a dhéanamh, mar shampla, sa chás go bhféadfaí a mheas go ndéanfadh fógra díobháil do sheoladh nó do thoradh fiosrúcháin.

Fógra a thabhairt faoi chinneadh gearáin agus an cinneadh sin a fhoilsiú

Cuireann Coimisiún na Meán an gearánach ar an eolas faoin gcinneadh laistigh de 30 lá ón gcinneadh. Má dhéantar cinneadh chun an gearán a dhiúltú, míneoimid na cúiseanna leis an gcinneadh sin. 

Cuirtear an cinneadh maidir le gearán in iúl don chraoltóir/soláthraí físeáin ar éileamh freisin. 

Foilsímid fógra faoi chinneadh gearáin ar ár suíomh gréasáin tar éis dúinn na páirtithe ábhartha gearáin a chur ar an eolas. 

Cód Cleachtais – Láimhseáil Gearán

Tá sé d’oibleagáid ar chraoltóirí agus ar sholáthraithe seirbhíse meán closamhairc ar éileamh breithniú cuí agus leordhóthanach a dhéanamh ar ghearáin a dhéantar i scríbhinn agus a bhaineann le mainneachtain líomhnaithe na dualgais reachtúla thuasluaite, cóid seirbhíse meán agus/nó rialacha seirbhísí meán a chomhlíonadh ar choinníoll go ndéantar an gearán tráth nach déanaí ná 30 lá tar éis 

1. i gcás ina mbaineann an gearán le craoladh amháin, dáta an chraolta; 
2. i gcás ina mbaineann an gearán le dhá chraoladh neamhghaolmhara nó níos mó, dáta an chraolta is luaithe de na craoltaí sin, nó dáta an chraolta is luaithe díobh; 
3. i gcás ina mbaineann an gearán le dhá chraoladh ghaolmhara nó níos mó a ndéantar dhá cheann ar a laghad díobh ar dhátaí éagsúla, an dáta is déanaí de na dátaí sin nó an dáta is déanaí díobh; nó 
4. i gcás ina mbaineann an gearán le hábhar cláir a chuirtear ar fáil ar sheirbhís meán closamhairc ar éileamh, an dáta ar scoir an t-ábhar cláir de bheith ar fáil ar an tseirbhís meán closamhairc ábhartha ar éileamh.  

Féadfaidh craoltóir nó soláthraí seirbhíse meán a chinneadh gan gearán den sórt sin a bhreithniú más rud é, i dtuairim an chraoltóra nó an tsoláthraí, go bhfuil an gearán suaibhreosach, cráiteach nó nach ndearnadh é de mheon macánta.  

Ceanglaítear ar chraoltóirí agus ar sholáthraithe seirbhíse meán closamhairc Cód Cleachtais a ullmhú agus a chur chun feidhme chun gearáin den sórt sin a láimhseáil agus foráil a dhéanamh maidir leis na nithe seo a leana –  

1. pointe teagmhála tosaigh do ghearánaigh, lena n-áirítear seoladh ríomhphoist;  
2. an tréimhse ama ar laistigh di a cheanglaítear ar an soláthraí freagra a thabhairt ar ghearáin; agus 
3. na nósanna imeachta atá le leanúint ag an soláthraí agus gearáin á réiteach aige.  

Ceanglaítear cóid chleachtais den sórt sin a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an chraoltóra nó ar shuíomh gréasáin an tsoláthraí seirbhíse meán agus iad a chur ar fáil go ginearálta.  

Tá dualgas ar chraoltóirí agus ar sholáthraithe seirbhíse meán faisnéis a chur ar fáil maidir le pointe teagmhála tosaigh chun gearáin a dhéanamh agus maidir leis an tréimhse ama chun freagra a thabhairt ar ghearáin chuig Coimisiún na Meán lena bhfoilsiú ar ár suíomh gréasáin.  

Tá sé d’oibleagáid ar chraoltóirí agus ar sholáthraithe seirbhíse meán taifead a choinneáil ar ghearáin a dhéantar faoina gCód Cleachtais maidir le Gearáin a Láimhseáil agus ar aon fhreagraí a thugtar ar ghearáin den sórt sin ar feadh tréimhse dhá bhliain ón dáta a fhaightear an gearán. Ní mór taifid ar ghearáin den sórt sin a chur ar fáil do Choimisiún na Meán ach iad a iarraidh.  

Féadfaimid treoir a ullmhú agus a fhoilsiú do sholáthraithe maidir le Cód Cleachtais maidir le Gearáin a Láimhseáil a ullmhú agus a chur i bhfeidhm.